İmamoğlu’nun tutuklanması sonrası artan siyasi risk, TL’den kaçışı tetikledi; 5 haftada döviz mevduatları 9 milyar dolara dayandı. Yurtiçi yatırımcı dövize yönelirken, Merkez Bankası’nın net rezervleri 45 milyar dolar eridi.
Piyasalarda 19 Mart’ta yaşanan sarsıntı, Türkiye ekonomisinde önemli kırılmalara yol açtı. İç ve dış yatırımcıların dövize yönelmesiyle birlikte, son yılların en hızlı dolarizasyon süreci yaşanıyor. Merkez Bankası ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verileri, döviz mevduatlarında belirgin bir artış ve net rezervlerde ciddi bir gerileme olduğunu ortaya koyuyor.
Merkez Bankası verilerine göre, 2019 yılının ilk 16 haftasında parite etkisinden arındırılmış olarak 21,2 milyar dolarlık döviz mevduat artışı yaşanmıştı. 2025'in aynı döneminde ise bu rakam 16,9 milyar dolara ulaştı. Böylece 2019 sonrası en yüksek döviz mevduat artışı kaydedildi. Özellikle 19 Mart sonrası dönemde dövize yönelim daha da hızlandı. Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduat artışı 8,8 milyar doları aşarak 9 milyar dolara dayandı.
Bu artışın 3,8 milyar doları bireysel yatırımcılardan (gerçek kişiler), 5 milyar doları ise kurumsal yatırımcılardan (tüzel kişiler) kaynaklandı. Yıl başından bu yana gerçekleşen toplam döviz mevduat artışının yaklaşık yarısı sadece 19 Mart sonrası süreçte yaşandı.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun gözaltına alınıp tutuklanmasının ardından piyasadaki siyasi risk algısının artmasıyla beraber TL'den kaçış hızlandı. 14 Mart haftasında yüzde 40,26 olan toplam mevduatta dolarizasyon oranı, 18 Nisan itibarıyla yüzde 42,5’e çıktı. Yalnızca beş haftada dolarizasyon oranı 2,2 puandan fazla artış gösterdi.
Bu yükseliş, Haziran 2023'ten bu yana izlenen normalleşme sürecinde kaydedilen tüm kazanımların önemli bir bölümünün kaybedildiğine işaret ediyor.
Ekonomim'de yer alan habere göre; 19 Mart sonrası süreçte Merkez Bankası’nın döviz kurlarındaki yükselişi sınırlamak için yoğun şekilde döviz satışı yaptığı gözlemlendi. Ekonomistlerin hesaplamalarına göre, Merkez Bankası bu süreçte yaklaşık 50 milyar dolarlık döviz satışı gerçekleştirdi.
Bu satışlar sonucunda swap hariç net rezervler 19 Mart öncesi 65,4 milyar dolardan 18 Nisan itibarıyla 20,4 milyar dolara geriledi. Yani sadece bir ay içinde net rezervlerde 45 milyar dolarlık dramatik bir düşüş yaşandı.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P de son değerlendirmesinde, Türkiye'nin net rezervlerindeki hızlı azalışın kredi notu üzerinde baskı oluşturabileceğini vurguladı.
19 Mart sonrasında sadece yurtiçi yatırımcılar değil, yabancı yatırımcılar da Türk varlıklarından çıkış yaptı. Merkez Bankası verilerine göre:
Devlet tahvillerinde yabancı çıkışı 8,6 milyar dolar,
Hisse senetlerinde çıkış 1,56 milyar dolar,
Eurobond satışları ise 1,64 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Böylece toplam yabancı çıkışı 11,8 milyar doları aştı. Yılbaşından bu yana yabancı yatırımcılar hisse senetlerinde 550 milyon dolar, devlet tahvillerinde 5 milyar dolar net satış yaptı.
İBB Başkanı'na yönelik operasyon sonrası döviz kurlarında da sert bir hareketlenme gözlendi. 19 Mart sonrasında:
Dolar/TL yüzde 4,81 oranında yükseldi.
Euro/TL’de artış yüzde 8,75’e ulaştı.
Dolar ve Euro'dan oluşan eşit ağırlıklı döviz sepeti ise yüzde 6,91 oranında değer kazandı.
Yılbaşından bu yana bakıldığında ise dolar/TL yüzde 8,68, euro/TL yüzde 19,11, döviz sepeti ise yüzde 13,72 yükseldi.
2019’dan bu yana ilk defa bu kadar sert bir dolarizasyon dalgası yaşandı. 2019'un ilk 16 haftasında yaşanan 21,2 milyar dolarlık döviz mevduat artışı sonrasında, 2025'in aynı döneminde 16,9 milyar dolarlık artışla benzer bir tablo ortaya çıktı. Bu süreçte gerçek kişilerin dövize yöneliminin artması, piyasalardaki kırılganlıkları daha da derinleştirdi.