11007,37%0,81
42,52% 0,07
49,55% -0,06
5743,85% -0,15
9322,75% 0,27
Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi, CHP 38. Olağan Kurultayı ile İstanbul İl Kongresi’ne ilişkin “delegelere menfaat sağlanarak iradelerinin fesada uğratıldığı” iddiasıyla açılan davaları birleştirerek değerlendirdi. Mahkeme, CHP İstanbul İl Başkanlığı’na karşı açılan davayı “pasif husumet” ehliyeti bulunmadığı gerekçesiyle reddetti. 4–5 Kasım 2023’te gerçekleştirilen 38. Olağan Kurultay’a ilişkin dava ise aynı konuda devam eden başka bir yargı süreci olduğu gerekçesiyle usulden reddedildi. Hazırlanan 17 sayfalık gerekçeli kararda, mahkemenin ilgili mevzuat ve yüksek yargı içtihatları doğrultusunda davaya bakmakla görevli ve yetkili olduğu vurgulandı. Ayrıca, siyasi parti organlarının tüzel kişiliğe sahip olmadığına dikkat çekilerek, davanın doğru muhataba yöneltilmediği ifade edildi.
DELEGEYE YÖNELİK DOLANDIRICILIK FİİLİ TESPİT EDİLEMEDİ" Gerekçeli kararda, “delegeye menfaat sağlandığı, bu fiilin suç teşkil ettiği” iddiasının, Siyasi Partiler Kanunu’nda ve Seçim Kanunu’nda ilgililerin kişisel cezai sorumlulukları dışında bir yaptırıma bağlanmadığına işaret edildi. Bu konuların ancak ilgililerin siyasi ahlak-siyaset ahlakını ilgilendirdiği, delegenin iradesinin hileli bir işleme konu olduğuna ya da diğer bir deyişle delegenin dolandırıldığına ilişkin bir durumun mevcut olmadığı belirtildi.
Mutlak butlan nedenleri arasında sayılan “Genel Ahlaka Aykırılık” bakımından yapılan değerlendirmede; genel ahlaka karşı suçların, Türk Ceza Kanunu'nun 225. ve devamı maddelerinde düzenlenen; “Hayasızca hareket suçu”, “Müstehcenlik Suçu”, “Fuhuş Suçu”, “Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkan Sağlanması Suçu” ve “Dilencilik Suçu” olduğunun görüldüğü aktarılan gerekçeli kararda, “Somut olayda sayılan bu suç tanımlarına uygun bir fiil bulunmadığı ayrıca oy kullanan delegenin tam ehliyetsiz olması, menfaat sağlanmasının muvazaalı olması, emredici hukuk kurallarına aykırılık, şekil şartına uyulmaması veya delegenin tasarruf yetkisinin olmaması gibi tam kanunsuzluk halinin dolayısıyla mutlak butlan koşullarının ispatlanamadığı ve eldeki davada mevcut olmadığı sonucuna varılmıştır” tespitine yer verildi. “SİYASİ PARTİ ORGANLARIYLA İLGİLİ DAVA YERİ ANKARA’DIR” Gerekçeli kararda, eldeki siyasi parti kongrelerinin butlanı ve iptali davasının, HMK'nın 390. maddesi uyarınca davanın esasına ilişkin talebin ve tedbir talebinin ancak yetkili olan mahkemeden istenilebileceği vurgulandı. Siyasi Partiler Kanunu’nun 15. maddesi gereğince siyasi parti organlarının yani il ve ilçe organlarının tüzel kişiliği olmadığından ve davalı parti merkezi Ankara olduğundan, davacının, üyelik sıfatı ile Genel Merkeze karşı açtığı davada, tüzel kişinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesinin kesin yetkili olduğuna karar verilmesi gerektiğine işaret edildi
HUSUMET EHLİYETİ İNCELEMESİ Taraf sıfatı, bir başka deyişle husumet ehliyetinin, dava konusu hak ile kişiler arasındaki ilişkiyi ifade ettiği hatırlatılan gerekçeli kararda, davalı CHP Parti Tüzüğü’nün 36. maddesinde de "Partiyi Genel Başkanın temsil edeceği ve Genel Başkanın disiplin kurulları dışında bütün parti örgütünün başkanı olduğu" şeklinde hükümlerin yer aldığı ifade edildi. İlgili yasal düzenlemeler ve emsal Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları uyarınca, eldeki asıl ve birleşen davada husumetin parti genel başkanlığına yöneltilmesinin gerektiği sonucuna varıldı. Gerekçeli kararda, “Bu nedenlerle somut olayda CHP İstanbul İl Başkanlığının tüzel kişiliği ve temsil yetkisi bulunmadığı anlaşılmakla davalı olarak gösterilen CHP İstanbul İl Başkanlığı aleyhine açılan davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir” tespiti yapıldı. İSTANBUL KONGRESİ’NDE YETKİSİZ OY KULLANIMI İDDİASI Davacı tarafın, “il kongresi seçiminde 600'den fazla üye ve üye olmayan delegenin oy kullandığına” ilişkin iddiasının incelendiği gerekçeli kararda, “Seçimde tabii yani doğal delegelerin oy kullandığının sabit olması ayrıca seçimi gerçekleştiren Sarıyer İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı tarafından verilen yazı cevabında oy kullanan delege sayısı ile tabii delege sayısına ilişkin hususların ayrıntılı olarak belirtildiği görülmekle incelemesinde bu iddia bakımından yasa ve tüzüğe bir aykırılık mevcut olmadığı görülmüştür” denilerek, davacının bu konudaki itirazı da reddedildi.
"İDDİALARI TANIK DİNLETEREK İSPAT EDEMEZSİN" Gerekçeli kararda, somut olay yani siyasi parti seçimlerinin mutlak butlanla geçersiz sayılması talebi bakımından; açıklanan kanun maddelerinin uygulanabilmesini mümkün kılacak nitelikte bir belgenin veya iddianın mahkemeye sunulmadığı vurgulandı. Gerekçede, şunlar kaydedildi: “Celp edilen belgeler ile dava ve soruşturma dosyaları arasında da bu nitelikte bir belge veya durumun bulunmadığı dolayısıyla tanık dinlenmesine cevaz veren istisnai hallerin söz konusu olmadığı tespit edilmiş, dava dilekçesinde belirtildiği üzere menfaat temin edildiği iddia edilen delegelerin suç işlediği iddiasının, oy kullanan delegenin hile hukuki nedenine dayalı olarak irade sakatlığına yol açmayacağı, mutlak butlan talebinin niteliği gereği yani tam kanunsuzluk, fiil ehliyetinin bulunmaması ve benzeri nedenlerin işlemi baştan itibaren geçersiz sayacak olguların tanık dinletilerek ispat edilemeyeceği kanaatiyle takdiri bir delil olan ve davanın esasına etki etmeyeceği anlaşılan tanık dinletilmesi talebinin reddine karar verilmiştir.” CEZA DAVASI BEKLETİCİ MESELE YAPILMADI Kurultaylara ilişkin açılan ceza davasının bekletici mesele yapılması talebi de reddedildi. Mahkeme, ceza mahkemesinde çıkacak bir kararın yalnızca kişisel cezai sorumluluk doğurabileceğini, kurultay ya da kongrenin geçersiz sayılması sonucunu yaratmayacağını belirtti.
