CUMHURBAŞKANLIĞI TÜRKİYE BİSİKLET TURU TARİHİ

CUMHURBAŞKANLIĞI TÜRKİYE BİSİKLET TURU TARİHİ 1965 yılından 2025 yılına Bisikletin 60 Yıllık Tutkusu “Marmara Turu’yla başlayan bir rüyanın izinde...Durmak bilmeyen, soluksuz bir mücadele… 60 yıldır hız kesmeden devam eden TUR! 

 Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu, bisikletin 60 yıllık tutkusu ile çevrilen pedallar yıllar boyunca Bisiklet Heyecanını Bir İlçeden Diğerine taşıyan, nesilden nesile aktarılan bir gelenek… Zorluklara rağmen yılmayan bir serüven: Ekonomik sıkıntıların özel sektör desteğiyle aşılması, Ödünç bisikletlerle kazanılan zaferler, savaşlar nedeniyle gelen erteleme talepleri…Ve değişmemek üzere parkurun dondurulması önerileri...Hepsi, dönemin gazetelerinde yer buldu. Tüm bu tarihsel gelişmeler yaşanırken pedallar tutkuyla yolculuğuna devam etti. Sadece zorlu yolları aşmadı,nesilden nesile aktarılan bir tutkuyu, bisiklet sevgisini ilmek ilmek ülke insanın kalbine aşıladı. 1963’ten bu yana… TUR serüveni Türkiye’nin sanayi ve altyapı hamlelerine, krizlere, afetlere, jeopolitik gelişmelere tanıklık etti. Pandemi dışında yolculuğuna kesintisiz devam etti, Cumhurbaşkanlığı makamının ve spor camiasının desteğiyle büyüdü. Bisiklet Kültürünün gelişmesi, gençlere ilham vermesi, turizm tanıtım misyonu ve dev medya yansıması ile yıllar boyunca Türk bisikletinin lokomotifi oldu. 2010 yılında Turkuaz renkli lider Mayosu ile yeni bir döneme yelken açtı. Ege’nin eşsiz sularından ilham alan Turkuaz forma; yıllar içinde gün geldi bir Olimpiyat şampiyonunun üstünde parladı, gün geldi genç  yetenekler bu forma ile bisiklet dünyasında yıldızlaştı. Türkiye’nin en üst kategori uluslararası bisiklet yarışının Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turunun Lider mayoları ustadan çırağa aktarılan gururun simgesi birer yadigâr olarak Türkiye yollarında yolculuğunu sürdürdü. Ve o unutulmaz isimler… İki kez genel klasman galibiyetine ulaşan: Rıfat Çalışkan, Ali Hüryılmaz, Erdinç Doğan, Ghader Mizbani, Mert Mutlu… 12 kez start alan Türk bisikletinin efsanesi: Rıfat Çalışkan… 11 etap zaferiyle tarih yazanlar: Mark Cavendish ve André Greipel… ve yüzlerce bisikletçi TUR tarihine önemli katkılar sundu.Türkiye’yi dünya bisikletinin gündemine taşıdı. 60 yıldır hız kesmeden devam eden TUR…Sadece bir yarış değil…Bir kültür, bir gelenek, bir tutku! Türkiye’nin doğal ve kültürel zenginliklerini dünyaya tanıtan, sporun gücüyle gençlere ilham veren bir buluşma… Teknolojiyle sporun buluştuğu, yüzlerce teknik ekibin görev aldığı, üst düzey prodüksiyonla 190’dan fazla ülkeye ulaşan dev bir organizasyon! Ve şimdi…60. YILINDA…BU TUTKUYA ORTAK OLMAYA HAZIR MISINIZ? CUMHURBAŞKANLIĞI TÜRKİYE BİSİKLET TURU… BİSİKLETİN 60 YILLIK TUTKUSU 1963 yılında Marmara Turu adıyla düzenlenmeye başlayan ve ilk kez 1965 yılında uluslararası statüde düzenlenen “Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu” Cumhurbaşkanlığı makamı himayesine alındığı yıldan bu yana adına yakışır bir ilerleme kaydetmiş ve bugün dünyanın merakla beklediği, önemli yarışlar arasında yerini almıştır. Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu (TUR, Tour of Türkiye) dünyaca ünlü bisiklet takımlarını ve elit erkekler kategorisinde dünyaca ünlü bisikletçileri Türkiye’nin doğal ve tarihi güzellikleri içinde ağırlamaktadır. Türk bisikletinin gelişimine değer katan ve dünya bisikletinde önemli bir yeri ve marka değeri olan Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu, 60. yılında 27 Nisan-7 Mayıs tarihleri arasında 8 gün, 8 etapta; ülkemizin gözde turizm odakları, doğal ve tarihi zenginliklerle çevrili güzergâhı boyunca dünyaca ünlü pedalların mücadelesine sahne olurken, TUR 2025, Antalya-Antalya etabı ile 27 Nisan’da start alarak, 4 Mayıs’ta Çeşme-İzmir etabı ile sona erecek. CUMHURBAŞKANLIĞI TÜRKİYE BİSİKLET TURU TARİHİ Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu, 1963 yılında dönemin Bisiklet Federasyonu Başkanı Talap Tunçalp’ın vizyonu ile planlanarak “Marmara Turu” adıyla start alır. 1965 yılında ilk kez uluslararası kimlik kazanır ve bu özelliğinden dolayı sonraki yıllarda Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu’nun başlangıç yılı kabul edilir. Aynı yıl, Bisiklet Federasyonu ve Beden Terbiyesi yetkilileri Devlet Başkanı Cemal Gürsel’i ziyaret eder ve TUR’un Cumhurbaşkanlığı himayesine alınması gündeme gelir. 1966 yılında çalışmalar sonuç vermiş ve TUR, ilk kez Cumhurbaşkanlığı himayesine alınmıştır. 1973 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 50.yılı anısına TUR’un adı “50.yıl Cumhurbaşkanlığı Uluslararası Türkiye Bisiklet Turu” olarak kullanılır. 1977 yılında TUR’u kazanan yabancı ekiplere verilmesini önlemek için Kupanın TUR’un en başarılı Türk ekibine verilmesi kararlaştırılır ve bu karar 1977-1978 arasında iki yıl uygulanır. 1979-1982 yılları arasında TUR “Devlet Başkanlığı Bisiklet Turu” olarak düzenlenir. 1981 yılında Atatürk’ün doğumunun 100.yılı anısına TUR, “100.yıl Devlet Başkanlığı Bisiklet Turu” adıyla koşulur. UCI TAKVİMİNE GİRİŞ, PROFESYONEL TAKIMLARIN KATILIMI 2004 yılında Türkiye Bisiklet Federasyonu Başkanı olan Emin Müftüoğlu’nun Yönetim Kurulu ile birlikte federasyonun yeni vizyonu ile Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu’nun Uluslararası Bisiklet Birliği-UCI takvimine girmesi ve bu süreçte T.C. Cumhurbaşkanlığı’nın değerli himayeleri ve T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın destekleri TUR’da yeni bir dönemi başlatmıştır. Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu, 2006 yılında ilk kez 2.2 kategorisinde Uluslararası Bisiklet Birliği-UCI takviminde yer alır. TUR, 2008 yılında 2.1 kategorisine yükselirken Profesyonel Takımlar katılmaya başlar, TRT ve Eurosport ile önemli spor kanallarında ilk kez canlı olarak yayınlanır.   2010 yılında ise UCI takviminde 2.HC kategorisine yükselir. 2011 yılında lider mayosu daha önce sarı iken, 2011 yılından itibaren genel klasman lideri “Turkuaz” renkli lider forması ile ödüllendirilir. Yine 2011 yılında ilk kez Türkiye UCI Kıta Takımları (Manisaspor ve Konya Şeker Spor-Vivelo) ile TUR’a katılır. 2012 yılında TUR’a kraliçe etap olarak anılan zorlu tırmanış etapları eklenmeye başlanır ve Elmalı Göğübeli tırmanışı eklenir. TUR, 2013 yılında “Turkuaz Rekabet” sloganıyla düzenlenir. Katılan 25 takımdan 9’unun World Tour takımı olması dikkat çeker. 1965 yılında uluslararası düzeyde birincisi organize edilen TUR, 2024 yılında 50.yılını kutlar ve “Yüzyılın ikinci yarısı için start alıyoruz” sloganıyla düzenlenir. Hatıra pulu basılır.  2017 yılında TUR ilk kez World Tour kategorisinde düzenlenir.   2022 yılında yapımı tanımlanan 1915 Çanakkale Köprüsü TUR rotasına dahil edilir. Avrasya Tüneli, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü geçişleri ile birlikte 3 kez Asya-Avrupa geçişi gerçekleşir. TUR kupası ilk kez NFT formatında hazırlanır. 2023 yılında 6 Şubat 2023 günü yaşanan Asrın Depremi nedeniyle TUR Nisan ayından, aynı yılın 8-15 Ekim tarihlerine ertelenir ve 2.1 kategorisinde düzenlenir. Dünya Bisiklet tarihinin en zorlu etaplarından kabul edilen Fethiye-Babadağ Tırmanışı ilk kez TUR rotasına eklenir. Uluslararası ses getirir. TUR 2024, bir yıl aradan sonra ProSeries kategorisinde yerini korur. CUMHURBAŞKANLIĞI TÜRKİYE BİSİKLET TURU’NDA TÜRK BİSİKLETİ Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu'nun tarihine baktığımızda, 1963'te başlayan bu prestijli yarışta, Türk sporcuların etap zaferleri ve genel klasman birincilikleri dikkat çekicidir. GENEL KLASMAN BİRİNCİLİKLERİ: Rıfat Çalışkan: 1963 ve 1965 yıllarında genel klasman birincisi olmuştur. Hasan Kılıç: 1964 yılında genel klasmanı kazanmıştır. Ali Hüryılmaz: 1973 ve 1975 yıllarında genel klasman birinciliğini elde etmiştir. Seyit Kırmızı: 1974 yılında genel klasman şampiyonu olmuştur. Erdinç Doğan: 1998 ve 1999 yıllarında genel klasmanı kazanmıştır. Mert Mutlu: 2001 ve 2003 yıllarında genel klasman birincisi olmuştur. KİLOMETRE TAŞLARI Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu’nun isim serüveni, kategorisi ve yaşanan gelişmeler bakımından öne çıkan bazı yıllar aşağıda listelenmiştir: 1963: “Marmara Turu” adıyla start alır. 1965: “1. Uluslararası Marmara Turu” adıyla ilk kez uluslararası kimlik kazanır ve bu özelliğinden dolayı sonraki yıllarda ismi değişen Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu’nun başlangıç yılı kabul edilir. 1965: Bisiklet Federasyonu ve Beden Terbiyesi yetkilileri Devlet Başkanı Cemal Gürsel’i ziyaret eder ve TUR’un Cumhurbaşkanlığı himayesine alınması gündeme gelir. 1966: Çalışmalar sonuç vermiş ve TUR ilk kez Cumhurbaşkanlığı himayesine alınmıştır. TUR bu yıl “2. Cumhurbaşkanlığı Uluslararası Marmara Bisiklet Turu” adını almıştır.   1968: Yarışma adından “Marmara” ifadesi kaldırılarak Türkiye vurgusu yapılır ve uluslararası düzeyde dördüncü yılında yarışmanın adı artık “Cumhurbaşkanlığı Uluslararası Türkiye Turu” olarak kullanılmaya başlanır. 1971: Dönemin gazetelerinde “4.Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu” haberi yer alır. Hâlbuki başlangıcı Marmara Turu olarak düşünüldüğünde TUR’un dokuzuncu yılı, ilk kez Uluslararası katılımın gerçekleştiği yıl olan 1965 senesi göz önüne alınırsa da yedinci yılıdır. 1972: O yıl aynı gazetelerde TUR’un adı “8.Cumhurbaşkanlığı Uluslararası Türkiye Bisiklet Turu” olarak yer alır ve sonraki yıllarda bu sıralama izlenir. 1973: Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 50.yılı anısına adı “50.yıl Cumhurbaşkanlığı Uluslararası Türkiye Bisiklet Turu” olarak kullanılır. 1977: Cumhurbaşkanlığı Kupası’nın TUR’u kazanan yabancı ekiplere verilmesini önlemek için Kupanın TUR’un en başarılı Türk ekibine verilmesi kararlaştırılır ve bu karar 1977-1978 arasında iki yıl uygulanır. 1979:1979-1982 yılları arasında TUR “Devlet Başkanlığı Bisiklet Turu” olarak düzenlenir. 1981: Atatürk’ün doğumunun 100.yılı anısına “100.yıl Devlet Başkanlığı Bisiklet Turu” adıyla koşulur. 2006: 2.2 kategorisinde UCI takviminde yer alır. 2008: “Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu” adıyla UCI takviminde 2.1. kategorisinde düzenlenir. TRT ve Eurosport ile önemli spor kanallarında ilk kez canlı yayınlanır. 2010: UCI takviminde 2.HC kategorisine yükselir. İstanbul zamana karşı etabıyla başlar. Tüm etapları HD kalitesinde yayınlanan ilk TUR unvanını kazanır. 2011: TUR lider mayosu daha önce sarı iken, 2011 yılından itibaren genel klasman lideri “Turkuaz” renkli lider forması ile ödüllendirilir. 2011 yılında ilk kez Türkiye UCI Kıta Takımları (Manisaspor ve Konya Şeker Spor-Vivelo) ile TUR’a katılır. 2012: TUR’a kraliçe etap olarak anılan zorlu tırmanış etapları eklenmeye başlanır. 2012 yılında Elmalı Göğübeli tırmanışı eklenir. 2013: “Turkuaz Rekabet” sloganıyla düzenlenir. Katılan 25 takımdan 9’unun World Tour takımı olması dikkat çeker. 2014: 1965 yılında uluslararası düzeyde birincisi organize edilen TUR 50.yılını kutlar ve “Yüzyılın ikinci yarısı için start alıyoruz” sloganıyla düzenlenir. Hatıra pulu basılır. 2016: UCI 2.HC kategorisinde gerçekleştirilir. 2017: TUR ilk kez World Tour kategorisinde düzenlenir.   2020: Dünya genelinde yaşanan Covid-19 pandemisi nedeniyle yapılamamıştır. 2021: İlk kez Kapadokya’dan başlayacak iken ilk etap kar nedeniyle iptal edilir. Konya-Kuşadası güzergahında düzenlenir. 2022:2022 yılında yapımı tanımlanan 1915 Çanakkale Köprüsü TUR rotasına dahil edilir. Avrasya Tüneli, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü geçişleri ile 3 kez Asya-Avrupa geçişi gerçekleşir. Güney Ege’de önceki yıl yaşanan orman yangınları nedeniyle TUR Bodrum-İstanbul arasında düzenlenir. Tekirdağ etabı ile Trakya rotaya dahil edilir. Yağış nedeniyle son etap nötralize edilir. TUR kupası ilk kez NFT formatında hazırlanır. 2023:6 Şubat 2023 günü yaşanan Asrın Depremi nedeniyle TUR Nisan ayından, aynı yılın 8-15 Ekim tarihlerine ertelenir ve 2.1 kategorisinde düzenlenir. Dünya Bisiklet tarihinin en zorlu etaplarından kabul edilen Fethiye-Babadağ Tırmanışı ilk kez TUR rotasına eklenir. Dünya çapında ses getirir. 2024: TUR, bir yıl aradan sonra ProSeries kategorisinde yerini korur. CUMHURBAŞKANLIĞI TÜRKİYE BİSİKLET TURU KAZANANLAR LİSTESİ 1963  RİFAT ÇALIŞKAN                                          TUR 1964  HASAN KILIÇ                                                TUR 1965  RİFAT ÇALIŞKAN                                          TUR 1966  IVAN BOBEKOV                                            BUL 1967  DIMITAR KOTEV                                           BUL 1968  ALEKSANDR KULIBIN                                 RUS 1969  SAIDI HUJIN                                                  RUS 1970  SLAVCHO NIKOLOV                                   BUL 1971  CIOCAN CONSTANTIN                             ROM 1972  ANDRZEJ KARBOWIAK                              POL 1973  ALI HÜRYILMAZ                                            TUR 1974  SEYIT KIRMIZI                                               TUR 1975  ALI HÜRYILMAZ                                            TUR 1976  VLADIMIR OSOKIN                                      RUS 1977  VLADIMIR SHAPOVALOV                         RUS 1978  VLASTIBOR KONECNY                              CZE 1979  AAVO PIKKUUS                                             RUS 1980  YOURI KACHIRIN                                        RUS 1981  GROZYO KALCHEV                                     BUL 1982  ZBIGNIEW SZCZEPKOWSKI                     POL 1983  MIRCEA ROMASCANU                               ROM 1984  NENCHO STAIKOV                                     BUL 1985  MIECZYSLAW POREBA                              POL 1986  JERZY SWINOGA                                          POL 1987  ALEXANDER KRASNOV                             RUS 1988  IGOR NECHAYEV                                        BUL 1989  KANELLOS KANELLOPOULOS                GRE 1990  TOLKATCHEV VITALI                                  RUS 1991  Róbert Glajza                                               SL 1992  STIENWEG STEFAN                                    GER 1993  IVAN STANCHEV                                         BUL 1994  ZAYDET KRYSTIAN                                      POL 1995  Andrei Kivilev                                                KAZ 1996  DIMITAR DIMITROV                                     BUL 1997  EL SAET KHLAFI                                           EGT 1998  ERDİNÇ DOĞAN                                          TUR 1999  ERDİNÇ DOĞAN                                          TUR 2000  SERGEI LAVRENENKO                              KAZ 2001  MERT MUTLU                                                TUR 2002  GHADER MIZBANI IRANAGH                  IRI 2003  MERT MUTLU                                                TUR 2004  AHAD KAZEMI                                              IRI 2005  SVETOSLAV TCHANLIEV KIRILOV         BUL 2006  GHADER MIZBANI                                       IRI 2007  IVAILO GABROVSKI                                    BUL 2008  DAVID GARCIADAPENA                            ESP 2009  DARYL IMPEY                                               RSA 2010  GIOVANNI VISCONTI                                 ITA 2011  ALEXANDER EFIMKIN                                RUS 2012  ALEXSANDR DYACHENKO                      KAZ 2013  NATNAEL BERHANE                                   ERI 2014  ADAM YATES                                                GBR 2015  KRISTIJAN DURASEK                                  CRO 2016  JOSÉ GONÇALVES                                      POR 2017  DIEGO ULISSI                                              ITA 2018  SAM BENNETT                                              IRL 2019  CALEB EWAN                                               AUS 2020  --            -- 2021  DIAZ GALLEGO JOSE MANUE                 ESP 2022  BEVIN PATRICK                                            NZL 2023  LUTSENKO ALEXEY                                    AST 2024  FRANK VAN DEN BROEK                          NL CUMHURBAŞKANLIĞI TÜRKİYE BİSİKLET TURU İSTATİSTİKLERİ En çok kazanan ülkeler: Türkiye (TUR): 8 kez Bulgaristan (BUL): 8 kez Rusya (RUS, SSCB dönemi dahil): 9 kez Polonya (POL): 4 kez İran (IRI): 3 kez İspanya (ESP): 2 kez İtalya (ITA): 2 kez Kazakistan (KAZ): 2 kez Romanya (ROM): 2 kez Diğer ülkeler: 1'er kez Türkiye'den en çok kazanan bisikletçiler: Rifat Çalışkan (1963, 1965) Ali Hüryılmaz (1973, 1975) Erdinç Doğan (1998, 1999) Mert Mutlu (2001, 2003) Son 10 yılın kazananları: 2014: Adam Yates (GBR) 2015: Kristijan Durasek (CRO) 2016: José Gonçalves (POR) 2017: Diego Ulissi (ITA) 2018: Sam Bennett (IRL) 2019: Caleb Ewan (AUS) 2020: Yarış yapılmadı 2021: Jose Manuel Diaz Gallego (ESP) 2022: Patrick Bevin (NZL) 2023: Alexey Lutsenko (AST) 2024: Frank van den Broek (NED) Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu’nda En Fazla Etap Galibiyeti Bulunan Sporcuların Listesi CAVENDISH Mark                                 11 GREIPEL André                                       11 BENNETT Sam                                        9 PHILIPSEN Jasper                                 7 KIRILOV TCHANLIEV Svetoslav        6 MIZBANI Ghader                                   5 KIRAL Nevzat                                          5 EWAN Caleb                                           4 MODOLO Sacha                                    4 RICHEZE Maximiliano                          3 Özellikle Mark Cavendish ve André Greipel, 11'er etap zaferiyle TUR tarihinin en başarılı sprinterleri arasında yer almaktadır. İrlandalı pedal Sam Bennett’in Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu’nda 9 etap zaferi bulunuyor.   2017 yılında ilk kez katıldığı TUR’da kazandığı 4 etabın kariyerini değiştirdiğini dile getiren yıldız bisikletçi Sam Bennett, bisikletinde nazar boncuğu taşıyor. Belçikalı bisikletçi Jasper Philipsen ise son yıllarda gösterdiği performansla dikkat çekmiş, 2023 yılında 4 etap zaferi kazanarak toplamda 7 etap galibiyetine ulaşmıştır. 2017’de UCI Dünya Turu Seviyesine Çıkan Turun Sonraki Yıllarda Hangi Düzeyde Organize Edildiğine Dair Bilgi Notu 2018           (2.UWT) 2019           (2.UWT) 2020           Pandemi 2021           (2.Pro) 2022           (2.Pro) 2023           (2.1) 2024           (ProSeries) 2008 Yılından itibaren Kürsüye Çıkanlar: İlk Üç Sporcu (TUR’a Profesyonel Takımlar 2008 yılında katılmaya başladı) Yıl                1.                                                             2.                                                        3. 2024           VAN DEN BROEK Frank                    KUDUS Merhawi                           Double PAUL 2023           LUTSENKO Alexey                              ZWIEHOFF Ben                             TEJADA Harold 2022           BEVIN Patrick                                       VINE Jay                                            SEPÚLVEDA Eduardo 2021           DÍAZ José Manuel                               VINE Jay                                            SEPÚLVEDA Eduardo 2020           PANDEMİ NEDENİ İLE YAPILMADI 2019           GROßSCHARTNER                            Felix CONTI                                     Valerio KUDUS Merhawi 2018           PRADES Eduard                                  LUTSENKO Alexey                        HAAS Nathan 2017           ULISSI Diego                                        HANSEN Jesper                            MASNADA Fausto 2016           GONÇALVES José                              ARROYO David                              STALNOV Nikita 2015           ĐURASEK Kristijan                             SEPÚLVEDA Eduardo                  MCCARTHY Jay 2014           YATES Adam                                         TAARAMÄE Rein                            HARDY Romain 2013           BERHANE Natnael                             BAGOT Yoann                                MÉDEREL Maxime 2012           DYACHENKO                                       Alexandr PETROV                         Danail Andonov PALOMARES Adrián 2011           EFIMKIN Al