Eğitimde 4+4+4 tartışması yeniden gündemde: Zorunlu eğitimde yeni yol arayışı

Türkiye’de 2012’den bu yana uygulanan 4+4+4 zorunlu eğitim modeli yeniden gündemde. Özellikle lise düzeyinde son dört yılın yapısı eleştirilirken, 3+1 ve 2+2 modelleri üzerinde duruluyor. 3+1 modelinde lise eğitiminin ilk 3 yılı zorunlu, son yılı ise üniversiteye hazırlık olarak kurgulanıyor. 2+2 modeli ise iki yıl sonunda diploma verilmesini, isteyen öğrencilerin 2 yıl daha akademik ya da mesleki eğitim almasını öngörüyor.

“YAPI YENİDEN ELE ALINMALI” Eğitim-Bir-Sen Genel Sekreteri Talat Yavuz, eğitimin değişen koşullara göre sürekli gözden geçirilmesi gerektiğini belirtti. Sendikanın bu çerçevede kapsamlı bir çalışma yürüttüğünü kaydeden Yavuz, "Elde edilen bulgular, eğitimin niteliğini artırmak, kaynakları daha etkin kullanmak ve öğrencilerin ilgi-yeteneklerine uygun kariyer yolları sunmak amacıyla zorunlu eğitimin yapısının yeniden ele alınması gerektiğini ortaya koymaktadır." dedi.

Kapsamlı bir saha araştırma ve anket çalışması yapacaklarını ifade eden Yavuz, şu ifadeleri kullandı: “Nihai hedefimiz, katılımcı, veriye dayalı ve çözüm odaklı bir model önerisi geliştirmek ve karar alıcılara somut katkılar sunmaktır. Son aşamada ise bu veriler doğrultusunda kamuoyuyla ve karar vericilerle paylaşılmak üzere yeni bir model önerisi geliştirilecektir. Model önerisi için şu anda gündemimizde, lisenin son yıllarının isteğe bağlı hale getirildiği bireyselleştirilmiş ve modüler bir ortaöğretim yapısının kurulması, okul öncesi eğitimin zorunlu ve ücretsiz hale getirilmesi, fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) ile dijital okuryazarlık gibi alanlara dayalı esnek müfredat modelleri geliştirilmesi, mesleki yönlendirme sistemlerinin güçlendirilmesi ve haftalık çevrim içi eğitim günleri ile dijital öğrenme becerilerinin artırılması yer almaktadır.”

Yeni model önerileri arasında bireyselleştirilmiş ve modüler lise yapısı, okul öncesi eğitimin zorunlu hale getirilmesi, STEM ve dijital okuryazarlık temelli esnek müfredatlar, mesleki yönlendirme sistemlerinin güçlendirilmesi ve çevrim içi eğitim günlerinin yaygınlaştırılması yer alıyor. “YIL BAZLI YAPI ÇOK BOYUTLU ANALİZLE BELİRLENMELİ” Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi’nden Doç. Dr. Turgay Öntaş, kararların ülkenin sosyal ve kültürel bağlamına göre verilmesi gerektiğini vurguladı: "Yıl bazlı yapılandırmanın çok boyutlu veri analizleri temelinde belirlenmesi önem arz etmektedir. Ancak bu esnekliğin pedagojik, toplumsal, politik ve ekonomik göstergeler doğrultusunda optimal düzeyde uygulanabileceği bir sistemin tartışılması gerekmektedir. Lisede 2+2 modelinin ortaöğretimin ilk iki yılını zorunlu ve temel akademik yeterlilikleri kazandıran bir yapı olarak kurgulanabilirken sonraki iki yılı öğrencilerin yükseköğretime hazırlık ya da iş gücü piyasasına geçiş süreçlerine göre esnek biçimde tasarlaması mümkündür. Söz konusu modelin etkili biçimde uygulanabilmesi, öğrencileri farklılaşan hedeflere göre yönlendirebilen güçlü bir kariyer rehberliği sisteminin geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır.

Son olarak tartışılan 2+2 modelinin işlevsel ve sürdürülebilir olabilmesi yükseköğretime geçiş sisteminin yeni yapıyla birlikte kurgulanmasına bağlıdır. Özellikle akademik odaklı ikinci iki yılı tamamlayan öğrencilerin bir üst öğrenim kademesine geçişte karşılaşacakları fırsat alanları, modelin cazibesini ve sistem üzerindeki dönüştürücü etkisini doğrudan belirleyecektir." “ZORUNLU EĞİTİMİN KALİTESİ ARTIRILMALI” Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. İsmail Hakkı Mirici ise mesleki eğitimin zorunlu eğitim kapsamında sunulması gerektiğini belirtti. “Meslek liselerinden meslek yüksekokullarına sınavsız geçiş projesi daha planlı bir biçimde gerçekleştirilmeli” diyen Mirici, lise eğitiminin tamamen zorunluluktan çıkarılmasına karşı olduğunu söyledi. Ona göre “12. sınıf, üniversite sınavına hazırlık yılı olarak yapılandırılabilir.” “ALINMIŞ BİR KARARIMIZ YOK” Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin ise önerileri yakından takip ettiklerini belirtti. “Bunların içerisinden süzülecek, üzerinde uzlaşılmış konular olursa, bunları alıp siyasi mekanizmalarla, Sayın Cumhurbaşkanımızla Kabinede istişare ederiz ve ondan sonra bir karar almamız gerekirse alırız. Şu an alınmış bir kararımız yok.” ifadelerini kullandı.