Engelli, özürlü, sakat… Adına ne derseniz deyin... Doğuştan veya sonradan vücut uzuvlarından birinin veya birkaçının belli bir oranda fonksiyonunu kaybetmesiyle meydana gelen durumda “engellilik durumu” hasıl olur. Böylece kişi, engelli birey olarak hayatına devam eder. Söz konusu bu engelliler ülkemiz nüfusuna göre %12,29’dur. Takriben 10 milyon engelli; anne, baba veya çocukları da dikkate alındığında yani engellilik durumundan mustarip olan kesimin sayısı takriben 30-40 milyon civarında bir nüfus demektir. Bunları rehabilite etmek ve sosyal hayata katılmalarını sağlayabilmek için şu başlıklarda problemlerinin giderilmesi ve taleplerinin karşılanması gerekir. 1. Eğitim: Okuryazar olmayan, eğitim almayan ve meslek edinmemiş hiçbir engellinin kalmaması için özel eğitim okullarının yaygınlaştırılması, eğitim kalitesinin artırılması, kaynaştırılmış eğitimin daha seviyeli olabilmesi için özel eğitimci öğretmenlerin daha çok sayıda yetiştirilmesi ve açıkta kalan özel eğitim öğretmenlerinin atanması… Rehabilitasyon merkezilerinin rant kapısı olmaktan çıkarılarak, kaliteli eğitim sağlanması hususunda denetimlerin daha ciddi şekilde yapılması… 2. İstihdam: Engellilerin kamuda veya özel sektörde istihdam edilebilmeleri için kabiliyetlerine göre meslek edindirilmeleri, meslek okullarına yönlendirilmeleri ve çeşitli mesleklerde kurslar açmak suretiyle sertifikalandırılmalılar… Kamuda ve özel sektörde istihdam imkanı sağlanmalı... Yani tüketen toplumdan üreten toplum haline getirilmeli… Çünkü herkesin ve her engellinin onurlu yaşama hakkı tabiidir. Engelli işsiz sayısının azaltılması hatta sıfırlanması için, mevcut kontenjanların doldurulması ve ayrıca kontenjanlar yetersizse, ki yetersizliği açıkça görülmektedir. %3 veya %4 gibi kotaların en az % 5-6’lara çıkarılması hususunda kanuni düzenlemelerin yapılması... E-KPSS, yani Engelli kamu personeli seçme sınavı, yeniden düzenlenerek engelliler arasındaki eşitsizliğin giderilmesi… Kura çekilmek suretiyle kamuya atanacak ilk ve ortaokul mezunu engellilerin en az 6 kere kuraya girip de çıkmamış olanlar için bir dahaki sefere kuraya girmeden doğrudan atamalarının sağlanması… Tıpkı hacı adaylarında olduğu gibi… 3. Sağlık: Sağlık kurulu raporlarının düzenlenmesi hususunda yönetmeliklerin değiştirilmesi ve engellilik kriterlerinin gerçeklere uygun şekilde düzenlenmesi… Engellilerin kamu hastanelerinde engellere takılmadan muayene ve tedavi edilmesi sağlanmalı… İlaçlardan katılım payının kaldırılması… Engellilerin ortez, protez, işitme cihazı gibi medikal ürünlerin tamamının devlet tarafından karşılanması… Engelli araç ve gereçlerinin kolayca sağlanabilmesi için gerekli her türlü tedbirin alınması… 4. Ulaşım ve Erişim: Engellilerin yine devasa bir sorunu olarak devam eden ulaşım ve erişimle alakalı sorunlarının beymahal çözülmesi. 5378 sayılı yasa ile öngörülen 7 yıllık zaman diliminde bitirilmesi lazım gelen ulaşım ve erişim problemlerinin halledilmesi maalesef ki uzatıla uzatıla bugüne kadar geldi.. Halen de çözülmüş değil. Özellikle de toplu taşım araçlarının ortopedik engellilere uygun olmaması, görme engelliler için
seslendirmenin bugüne kadar hala yapılamaması, engelli camiasının sosyal hayata katılma aksiyonlarını olumsuz yönde etkilemektedir. 5. Spor: Sağlıklı ve zinde toplum olma hususunda yapılan sportif faaliyetlerin yanı sıra profesyonel spor yapma konusunda da engellilerin uluslararası düzeyde başarılı olduklarını müşahede etmekteyiz. Kamuoyunun takdirini kazanan görme engellilerin goalball’u, ampute futbolu, tekerlekli sandalye basketbolu, atletizm, yüzme gibi branşlarda Avrupa ve dünya çapında başarılar elde edilmiştir. Bu başarıların gelecekte de daha fazla ve de sürekli olabilmesi için engelli kulüplerine ve federasyonlarına daha çok imkan tanınması ve altyapı tesislerinin ihtiyaca cevap verecek kadar yapılması da gerekmektedir. Umarız ki Gençlik ve Spor Bakanlığı bu taleplerimizi dikkate alır. Beklentimiz odur ki, bu taleplerimiz en kısa zamanda yerine gelir, problemler çözülür, bir daha bu sıkıntıları yaşamaz ve biz de talep etmek zorunda kalmış olmayız. Ama ne yazık ki 23 yıldır bunları konuşuyoruz.
Mecithan Papağan
Erzurum Anadolu Engellileri Birleştirme derneği Şube Başkanı