Atatürk Üniversitesi’nin düzenlediği bir sempozyuma konuşmacı olarak katıldım. Kürsüdeyken şunu açıkça ifade ettim
Bu dönemde Atatürk Üniversitesi’ne yalnızca akademik değil, aynı zamanda toplumsal ve tarihsel bir sorumluluk da düşmektedir. Bölgenin sorunlarını dile getirmek, farklılıkları görünür kılmak ve bu coğrafyanın çok katmanlı yapısını cesaretle konuşmak üniversitelerin asli görevidir.
Eğer bunu bölgenin üniversiteleri yapmıyorsa, kim yapacaktır?
Atatürk Üniversitesi köklü bir geçmişe sahiptir. Bu köklülük, ona yalnızca bilgi üretme değil, bölgenin hafızasını taşıma ve geleceğine yön verme sorumluluğu da yükler. Ülkede başlatılan yeni süreçler, üniversitenin daha özgür, daha cesur ve farklı bir çerçevede konuşmasını zorunlu kılmaktadır.
Üniversiteler sahaya inmeli; bölgeyi, insanı ve kültürleri, inceleyip yerinde tanımalıdır. Akademisyenler sempozyumlar düzenlemeli, sosyologlar sahada nabız yoklamalı, öğrencilerini halkın içine göndermeli, farklı dillere ve kültürlere ait hikâyeleri, türküleri, ağıtları derleyip kayıt altına almalıdır.
Çünkü farklılıklar tanındıkça, toplum birbirini tanır; empati gelişir ve birliktelik duygusu daha güçlenir.
Atatürk Üniversitesi’nde farklı ülkelerden gelen öğrencileri gördükçe içimde gerçek bir memnuniyet oluştu. Özellikle Afrika’dan gelen siyahi öğrenciler bu duyguyu daha da artırdı.
Çocukların ve gençlerin bu çeşitliliği erken yaşta görmesi, kente ve hayata bambaşka bir pencere açar. Aynı sınıfta, aynı kampüste kurulan ilişkiler; diller, ülkeler ve kültürler hakkında meraka, sorulara ve karşılıklı öğrenmeye dönüşür
Konuşmamda ABD’nin her yıl farklı ülkelerden Gren Cartla binlerce insanı kabul ettiğini ve bunun Amerikan toplumunu nasıl zenginleştirdiğini örnek verdim. Dünyanın artık küçüldüğünü, İngilizce öğrenmenin bir tercih değil, zorunluluk hâline geldiğini ifade ettim. Çünkü İngilizce dünyanın ortak dili olmayı başardı. Dünyanın iletişim dilidir.
İngilizceyi öğrenirken bu coğrafyanın kardeş dillerini de öğreneceğiz. Bu birliktelik ve empati duygusunu geliştirir. Bu nedenle Atatürk Üniversitesi’nin; farklı kimlikler, diller ve renkler üzerine daha fazla araştırmaya, teze ve akademik çalışmaya alan açması gerektiğini özellikle vurguladım.
Bir ülkenin gelişmesi, önce kendi içindeki farklılıklara saygı göstermesiyle mümkündür.
Tanımadan, kabullenmeden ve korumadan gelişme olmaz. Yasaklar, üretecek zihinleri köreltir. Yasaklarla özgür düşünceye, çalışma alanlarına sınır çizilmemeli.
Farklılıkları bünyesinde barındıran ve bu çeşitliliğe alan açan kentler her zaman daha cazip merkezlere dönüşür. Modern kentler; özgürlük alanlarını genişleterek insanların kimliklerini, fikirlerini ve yaşam biçimlerini özgürce yaşayabildiği ortamlar yaratır. Daralttığın insanı kaçırırsın.
Kenti yenilerken yeni binalar dikerken kentin tarihsel dokusuna ve çok kültürlü mirasına da özen göstermek zorundayız.
Bir Kürt olarak şunu da açıkça ifade ettim:
Bütün farklılıklara saygı gösterilirken, bu toprakların kadim dillerinden biri olan Kürtçeye de saygı gösterilmelidir.
Pandemi döneminde kentin önemli bir belediyesinin binasına on farklı dilde “maskenizi takın” yazısı asıldığını hatırlattım ve şu soruyu sordum:
Bu topraklar için canını veren, yıllarca askerlik yapan, cepheden cepheye savaşan; 93 Harbi’nde şehit düşen o günkü koşullarda memleketine getirme koşulları olmadığı için Kars’ın Selimiye ilçesine bağlı Kerkeş köyüne defnedilen büyük dedem Hacı Yusuf’a ne diyecektik?
“Senin uğruna bedel ödediğin bu topraklarda artık yabancı mıyız?”
Bütün dillere saygı var ama senin dilin neden “bilinmeyen dil” olarak kayda geçiyor?
Kentin yarısını oluşturmamıza rağmen asılan o tabelalarda senin dilin yok.
Bilinmeyen bir dil, bilinmeyen bir halk demektir. Seni tanımıyorlar.
Peki bilinmeyen bir halkla nasıl kardeş olunur?
Eğer o halk kardeşinizse, o dil de kardeş diliniz değil midir?
Bütün bunları; rektörün, öğretim üyelerinin ve öğrencilerin bulunduğu bir konferans salonunda, Atatürk Üniversitesi kürsüsünden dile getirdim
Üstelik bu üniversitenin tarih bölümünden mezun bir öğrenci olarak şunu da söyledim:
Derslerde Kürtler ve tarihleriyle ilgili bir soru sormaya bile çekinirdik. “Etiketlenir miyiz?” korkusu hep vardı. Bir gün Osmanlı tarihi hocamız, Fatih Sultan Mehmet’in “Ben ki Rumeli… Kürdistan diyarı…” ile başlayan o meşhur fermanını okumuştu.
Aklımdan şu soru geçti:
Bu Kürdistan neresi?
Soramadım.
Faşizmin hışmına uğramaktan korktum.
Akademide akademiyi konuşamamak…
Ne acı bir gerçek
Oysa korkmadan, cesaretle ve özgürlükleri kısıtlamadan konuşulmadık konu kalmamalı. Ancak o zaman doğrular ortaya çıkar. Şiddet eğilimleri azalır, toplum kendini güvende hisseder." Bir halkın varlığını, dilini, kültürünü yok saymak utançtan fazla bir şeydir. " deyip Konuşmamı bitirip kürsüden indim. Yanıma öğrenciler geldi:
“Farklı ve çok güzel konuştunuz hocam,” dediler. Tüm bu anlatılarım bir rüya olduğunu uyanınca anladım.
Gördüğümüz rüyalarında umuda ve gerçekliğe dönüştüğü insancıl bir yaşam da dileğimiz olsun.
